THƠ TOÁN HỌC

THƠ TOÁN HỌC
Trần Đức Lai
"Phương trình" nào đưa ta về chung lối
"Định lý" nào sao vẫn mãi ngăn đôi
"Biến số" yêu nên tình mãi hai nơi
Điểm "vô cực" làm sao ta gặp được

"Đạo hàm" kia có nào đâu nghiệm trước
Để "lũy thừa" chẳng gom lại tình thơ
"Gia tốc" kia chưa đủ vẫn phải chờ
"Đường giao tiếp" may ra còn gặp gỡ

Nhưng em ơi! "Góc độ" yêu quá nhỏ !
Nên vẫn hoài không chứa đủ tình ta
Tại "nghịch biến" cho tình mãi chia xa
"Giới hạn" chi cho tình yêu đóng khép

"Lục lăng" kia cạnh nhiều nhưng rất đẹp
Tại tình là "tâm điểm" chứa bên trong
Nên "đường quanh" vẫn mãi chạy lòng vòng
Điểm " hội tụ" vẫn hoài không với tới

Em cũng biết "tung, hoành" chia hai lối
Để tình là những đường thẳng "song song"
Điểm gặp nhau "vô cực" chỉ hoài công
Đường "nghịch số" thôi đành chia hai ngả

Mến chào Trần Đức Lai đến với Diến Đàn Thơ Văn Chân Trời Tím.
Bài thơ TOÁN HỌC cực hay, mỗi câu đều có dùng từ toán học để diễn tả sự xa cách của tình yêu... Chúc bạn có nhiều sáng tác, gởi lên điễn đàn để quý thi hữu cùng thưởng lãm và học hỏi lẫn nhau Tôi xin maọ muội vài dòng, cũng cố tìm những từ "toán học thành thơ". Thơ rằng:
Tình yêu định luật trời cho.

Đường tròn tình chạy lanh quanh.
Cái vòng lẩn quẩn, anh tìm số pi.
Bình phương bán kính nhân gì?
Không tìm diện tích, thật thì luống công!

Tình vuông sao cũng chẳng thông.
Cạnh không gần cạnh, ra đồng ngắm sao.
Tính em thích hát đồng dao
Đồng quê hình phẳng, anh nào biết đâu ?

Anh đi đường thẳng đến đâu?
Không tìm tâm điểm, qua cầu song song.
Giờ chia sao đặng mà mong.
Lại tìm ẩn số ở trong phương trình.

Cái hình tam giác ngày xưa
Bây giờ gia tốc cũng vừa hình sin.
Bởi anh sai số đường tình
Ra ngoài định lý, trách mình trách ta.

Tình yêu toán học lệch pha
Chu kỳ tần số, rơi là tự do
Tình yêu định luật trời cho.
Một dãy hằng số, phải dò trọng tâm

Sơn Trà

TÌNH KHOA HỌC
(Xin tặng các thành viên CTT Forum bài thơ tôi làm thuở học trò nhưng để góp cùng SơnTrà&TĐLai)
Ta đứng bên nàng,ôi người yêu khoa học
Những hoàng hôn tím lạnh cả không gian
Hay đêm khuya học dưới ánh đèn vàng
Đôi làn sóng giao thoa tìm ánh mắt.
Miệng Ellipse sương đêm mòng mọng ướt
Nụ hoa cười tươi nở dạng P(a)rabol
Áp gần nhau không quá Epsilon
Cho cộng hưởng thanh âm từng nhịp thở
Cho lồng ngực rung đều muôn tần số
Cho con tim giao động vạn chu kì
Cho đôi hồn khăng khít chẳng phân li*
Ươm điện tử trong vòng tay cuồng nhiệt
Xây yêu đương bằng tế bào quang điện
Với màu xanh* hi vọng của huỳnh quang
Đem tâm tư nghịch biến của nguyên hàm
Mà phác hoạ một tình thương đồng dạng.
Trong yên lặng làm chi còn giới hạn
Hãy kề nhau trao đổi một lời yêu
Ôi người yêu KHOA HỌC đẹp yêu kiều.
[*Thuyết phân li điện tử*Hùynh quang có màu xanh]
H.N.T 1/1959
Gần đây (tại HK) tôi tình cờ được đọc 1 bài thơ hình như của GS Khoa-học-gia NG.X.Vinh (?),người soạn cuốn
vào khoảng 1959-...rất hay.Vậy tôi cũng xin để tặng GS.
ChinhNguyen, GA, 3/2011

THƠ ĐỐ VUI
(Trần Đức Lai)
Thanh niên thanh nữ tắm bên sông.
Bạn hãy tính xem mấy vợ chồng.
Một thiếp hai chàng dư bảy thiếp.
Một chàng hai thiếp bốn chàng không.
Nghe tin bạn học bên trường ấy.
Mấy chàng mấy thiếp tính cho thông?

ĐỐI VUI.
(Trần Đức Lai)
Rất cảm ơn Bạn Sơn Trà đã giải đúng bài toán vui.
Nhân đây có câu đối hay, xin cùng nhau đối cho vui nhé:
"Phong Nha vừa động vừa rú" Tạm hiểu là Phong Nha vừa có hang vừa có núi.
Tuy nhiên vế sau nói lái rất tục, tục mà thanh, mong Sơn Trà và các QUÝ BẠN
đừng cố chấp và tham gia vui vẽ nhé. Chào thân ái! TĐL

Mến chào Trần Đức Lai và quý thân hữu trong Diễn Đàn thơ văn Chân Trời Tím.
Trong thơ văn thường có liên quan đến Câu Đối. Mạc Đỉnh Chi đã để lại câu đối bất hủ: “ Xuất đối dị đối đối nan, thử tiên sinh tiên đối” Có nghĩa là (Ra đối thì dễ, đối lại vế ra đối thì khó. Mời ông đối trước). Câu nầy ông viết từ cửa ải Phong Lũy (TQ), khi đi sứ qua Tàu.. Truyện kể rằng khi đi sứ Nhà Nguyên. vì mưa gió, sai hẹn, ông qua cửa ải trể giờ nên quan giữ Ải đóng cửa, và thách câu đối, nếu đối được thì mở cửa ải: “ Quá quan trì quan quan bế nguyện quá khách quá quan” Đây là sự tích câu đối hay và cũng là giai thoại văn chương có thật.
Trở lại câu đối của TĐL rất khó đối.Thứ nhất Chỉ có 6 chữ. Hai chữ đầu vừa là Địa danh vừa là từ Hán Việt. Bốn chữ sau, nói xuôi thì giải nghĩa bằng từ Nôm 2 chữ đầu, và cái lắt léo ở đây là nói lái 4 từ một cặp ( vì nói lái thường chỉ dùng 2 hoặc 3 từ thôi, rất hiếm nói lái được 4 từ ngữ ). Vừa nói lái, nhưng diễn tả đúng tình trạng đang diễn ra hiện nay tai địa danh đó.. Vì thế câu đối có cái thanh của nó là dùng cái "tục" để đả phá cái hủ tục, và chấn chỉnh cái phong hóa hủ tục hoặc hiện tượng phản văn hóa, thiếu dân chủ, không khoa học, lỗi thời v.v Tôi nghĩ rằng Chơi câu đối là một thể văn rất cần, ngắn gọn nhưng sử dụng hình thức nghệ thuật tu từ rất cao, đòi hỏi sự nhạy bén và trí tuệ . ( Trong Forum CTT có Tác giả Hiếu Đức viết bài “ Ngày Xuân nói chuyênCâu Đối”, Nằm ở mục Văn_ Tùy bút)
Tôi xin mao muội đối câu đối của TĐL gồm 3 câu, câu nào chỉnh quý vị cho biết ý kiến để học hỏi thêm:
1/HẠ LONG GHE LỘN GHE RỒNG
2/ QUẢNG BÌNH PHẢI RỘNG PHẢI BẰNG
3/ QUẢNG TRACH QUAN LỚN QUAN LẦY
Giải thích thêm:
1/ Câu 1 đối theo tin tức “Một tàu du lịch bị chìm sáng sớm thứ Năm 17/02 trong Vịnh Hạ Long làm 12 người chết, trong đó có 11 du khách nước ngoài.”
Ghe tức là thuyền, tàu, nhưng ghe nhỏ hơn và từ địa phương miền Trung. ( Miền bắc "Ghe" là ám chỉ "cái ấy" của phụ nữ )
Hạ = có nghĩa là phía dưới, xuống dưới, lộn xuống. Long là rồng. Cũng đối được việc nói lái, để chỉ cái thuyền không ra thuyền, lũng đáy, gây chết người.
2/ Quảng có nghĩa là rộng. Bình là bằng . “ Phải rộng, phải bằng” Theo nghĩa đen là quảng bá (sản phẩm, trí tuệ..) nhưng phải công bằng,dân chủ theo thời đại hiện nay. Tuy nhiên phải hiểu ý nghĩa bóng câu lái: Đang diễn tả một người sản phụ đang sanh con “ phải rặn phải bồng” . Ý nầy cho mọi sự việc nếu đã “khai sanh” làm bất cứ cái gì ra ban đầu thì rất khó khăn “ vạn sự khởi đầu nan” là “rặn” khó như thể nào, thì phải nuôi dưỡng “ bồng ẳm “ nó cho nó lớn lên. Đừng có " hữu sanh vô dưỡng " hay “Đánh trống bỏ dùi”, hoặc có “phát nà không động”.. Nghĩa khác “có chơi có chịu” là ý sâu xa của nó
3/ Quảng = có nghĩa là rộng, lớn. Trạch có nghĩa là đầm lầy. Nghĩa bóng ở trong câu lái “ quan lấy quan lờn” lấy có rất nhiều nghĩa. Theo tin báo chí xin trích minh họa: Chuyện ở Quảng Lộc huyện Quảng Trạch “Năm 2009, Thủ Tướng chính phủ cho người nghèo ăn tết, “mỗi người 200.000đ, mỗi gia đình nếu nhiều người thì không quá 1.000.000đ”. Thế mà sau khi tết linh mục đã nhận được hơn 80 thẻ chứng nhận hộ nghèo không được hưởng chế độ hỗ trợ ăn tết của Thủ Tướng. Bên cạnh đó lại có những trường hợp không có thẻ chứng nhận người nghèo nhưng được nhận tiền hỗ trợ; có người nhận được tiền nhưng phải chia cho người khác. Lại có những người bị trích lại một ít để làm “quỹ vì người nghèo”. Trích nguồn: http://www.chuacuuthe.com/vietnam- Mong các bạn suy ngẫm và đóng góp thêm. Vì lấy chuyện các địa phương khác thì rất nhiều"ẩn tích" Chúc quý vị một ngày thư giản, vui vẻ.
Sơn Trà

Cảm ơn Bạn Sơn Trà. Tôi rất đồng ý câu đối khó này, tôi cũng cố nghỉ vế đối này tuy rằng để tham khảo thôi, có tục có thanh nhưng chắc còn nhiều thiếu sót, mong các bạn hữu góp ý thêm:
*Hang Bà càng trông càng rợn. (Hang Bà còn gọi hang Mụ Trằn)
*Thiếu nữ đã đứng là eo.
*Trường Sơn vừa đá vừa cây.
Nhân tiện đây có câu đối mới: "Học văn đi Giảng Võ".
Đây là diễn đàn vui vẽ, mong các bạn hữu cùng tham gia.
Chào thân ái! TĐL

Bạn Sơn Trà quý mến!
Vế đối của bạn được hội đồng sư phạm trường tôi đánh giá cao. Họ góp ý láy hai chữ sau nghe cũng ổn, nhưng nghĩa đen chưa có gì nói lên cả. Vả lại cũng nên chú ý hai chữ địa danh đầu. Phong có 10 nghĩa. Nha có 9 nghĩa. Phong Nha là hai chữ HÁN, hai chữ ghép lại có nghĩa gió cuốn cờ có tua trước quân tướng. Đối ở đây phải đối cả âm lẫn nghĩa. HẠ LONG THÌ VẾ CỦA NÓ PHẢI LÀ THƯỢNG LI.. HAY THƯỢNG PHỤNG MỚI ĐỐI ĐƯỢC. BẠN TÌM GIÚP CHO MÌNH CHỮ GÌ TRÁI NGHĨA VỚI GIÓ......Rất mong sự hồi âm của bạn.

Mến Gởi Trần Đức Lai
cùng quý văn thi hữu,
Trước tiên tôi xin cám ơn về lời khen khích lệ của quý văn thi hữu. Thật ra tôi mới tập tành làm câu đối Xin trích vài câu đối sauTết vừa
qua:
Nợ với văn chương -Xuân đến, chưng câu đối đỏ chào Xuân - Hết Nợ? (Thanh Lương)
Câu đối nầy khó là “thủ vĩ nhất tự”
(chữ đầu và chữ cuối giống nhau) vế ngắn trong câu cũng vậy { Nợ Xuân// xuân nợ}
Duyên cùng thơ phú - Tết về, vẽ chữ bán nhà, ăn Tết - vô duyên!(Hiếu Đức)
Thọ đáo Thanh Lương - Hè về, bày mâm bánh trái, vui hè -MừngThọ! (Sơn Trà)
Trở lại câu đối “Phong nha vừa động vừa rú”
“Hạ long ghe lộn ghe rồng”
Nhận xét: “ Phong Nha là hai chữ HÁN, hai chữ ghép lại có nghĩa gió cuốn cờ có tua trước quân tướng.
Đối ở đây phải đối cả âm lẫn nghĩa” Đây là câu đối rất khó, ngoài việc trên,khó đối vì cặp “lái bốn” ở vế nôm sau nữa.
Nhờ “hội đồng sư phạm” quý thầy nhắc nhở làm tôi sực nhớ đến
tỉnh Ninh Bình có thắng cảnh Vân Trình. Hình như đã khai thác du lịch lại từ 2001, tại chùa Bái Đính xây tượng Phật Di lặc bằng đồng cao 10 mét nặng 80 tấn. Khi đó thì công trình làm “vừa mần vừa trây” Vì các
công trình trong nước vừa xây vừa cất (riêng). Nhờ vậy tôi xin đối là:
VÂN TRÌNH VỪA MÂY VỪA TRẦN
Câu nầy tôi chưa vừa ý là sử dụng lại trạng từ “Vừa” lặp lại người ra đối.Có thể thay thế “Vân trình chưa mây đã trần”. Cũng nói lên được nghĩa đen và nghĩa bóng là nhiều người đến động Giáng Tiên để cầu tự vì sự hiếm muộn của họ.
Vân Trình còn có nhiều ý nghĩa, hán việt có thể giải nghĩa ngược lại. Vậy còn thêm các câu đối sau:
1/ Vân Trình chưa Văn đà báo (Chưa vào đà bắn)
Câu nầy tương đối(Động// Văn; Rú// Báo)
2/VÂN TRÌNH ANH TĨNH EM NHIỀU
Câu nầy hơi chỉnh về âm vận ( Động/ Tĩnh; Rú / nhiều) nhưng
giải chữ Trình trước chữ Vân. Các câu suy nghĩ thêm:
3/Vân trình chưa tắt đã nối ( trình= quy tắt, vân= nối lại)
4/Vân trình là đường những mây (Vân trình là đường công
danh)
Mong quý thầy góp ý thêm cho câu đối hoàn chỉnh.
Sơn Trà

Bạn Sơn Trà quý mến!
Cảm ơn bạn đã có thư hồi âm và cho vế đối hay. Nhân đây Xin đối vài ý ngoài luật lệ,mong được chấp nhận:Sợ thơ tặng đích danh/ Nên không dám làm anh/ Chỉ mãi làm con nợ/Đến khi nào hết sợ/ Mới trả được nợ xuân!

THÚ CHƠI CÂU ĐỐI
Câu đối mới ra:Về những vụ động đất ở Nhật, Miến Điện Thái lan và dư chấn ở Hà nội
(Lái chữ Hán ra chữ Nôm)

"Kim ngọc mãn đường" cong nghiệp chạy
"Mộc gia tiên đức " tức điên người!
Giải thích:
Vế 1/ Trích bốn chữ đầu câu đối xưa: “ Kim ngọc mãn đường tích thiên tứ / Lợi lộ hanh thông vạn đai xương”.Có nghĩa là: vàng ngọc đầy nhà,ơn của trời / Con đường lợi lộc do gia tộc làm nên điều tốt. Kim ngọc nói lái thành cong nghiệp. Câu nầy ý nhắc nhở chúng ta nên tu nhân tích đức, làm nhiều việc thiện, vì tiền bạc đầy nhà là do ơn của Trời, khi Đấng Tạo Hóa nỗi cơn thịnh nộ ( Động đất chẳng hạn) thì chạy cũng không kịp.
Vế 2/ Cũng trích câu đối để thờ: “Mộc gia tiên đức sáng cơ nghiệp/ Lợi phát tài nguyên chấn gia thanh”. Có nghĩa là: Cái đức đời trước của gia đình giòng họ dựng nên cơ nghiệp, Nên lợi lộc đời nầy phải làm vinh thêm uy danh gia tộc.
Tiên đức nói lái thành tức điên. Ý câu nầy bổ sung thêm ý của câu trên, nhiều người tích trữ của cải, nhưng khi xuôi tay thì cũng hai bàn tay trắng, khi đó hối cũng không kịp, vậy nên san se cho người nghèo đói, (chứ không phải hối lộ thần thánh, xây nhiều chùa miễu là được cứu), Khi hữu sự để khỏi “ tức điên” người. Mời quý thi hữu sáng tác thêm.
Sơn Trà

Mến gởi Trần Đức Lai và quý văn thi hữu
Trở lại vế mời đối của Trần Đức Lai ra: HỌC VĂN ĐI GIẢNG VÕ
Riêng câu nầy đã là một tiểu đối rồi HOC./ GIẢNG Văn/ Võ
Có mấy câu nhưng chưa vừa ý lắm:
1/ Dạy võ nhà Văn hóa.
2/ Khiêu vũ ở Làng Văn ( một Trung tâm ca vũ nhạc ở hải ngoại)
3/ Tuấn Vũ hát Làng Văn ( Tuấn Vũ là ca sĩ, nhưng chữ Tuấn còn có nghĩa là người quê có thể trong tiểu đối,đối với chữ Làng được. Chữ Tuấn là tài trí, có thể đối với vế ra chữ Học. Riêng chữ Làng đối với Giảng mơi được một phần về Đại danh từ còn về phần Động từ Giảng thì chịu thua.
4/ Hành vũ tên La Văn ( La Văn Cầu sinh 1932, Anh hùng quân đội nhân dân 1951)
5/ Dạy võ ở Hòa Văn ( một Xã ở huyện Hòa vang tỉnh Quảng nam cũ)
Câu này tôi nghĩ là hoàn chỉnh nhất.
Mong rằng TĐL đã có vế đối hay, gởi ra cùng để cả nhà thưởng lãm. Chúc quý vị vui vẻ, thư giãn trong ngày cuối tuần
Sơn Trà

Bạn Sơn Trà quý mến!
Cảm ơn bạn đã có vế đối: HỌC VĂN ĐI GIẢNG VÕ
Đúng câu nầy đã là một tiểu đối rồi HOC./ GIẢNG Văn/ Võ trong đó vế sau lại là địa danh.
Có mấy câu tôi nghỉ mà cũng chưa chuẩn, mong quý văn thi hữu góp ý thêm:
1/ Mua cung lùng Hoàn Kiếm.
2/ Tìm vợ đến Vọng Phu.
Chúc Bạn và gia đình ta có ngày chủ nhật vui vẽ