Hoa Tầm Xuân

Tiêu đề: Hoa Tầm Xuân Sat May 01, 2010 6:54 pm

HOA TẦM XUÂN
Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân
Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc
Em có chồng rồi anh tiếc lắm thay...

Mấy câu thơ trên là những lời tỏ tình muộn màng nhưng vẫn nồng nàn, tha thiết. Khi tình yêu và hôn nhân không đồng hành với hạnh phúc, những đôi lứa yêu nhau trên đời dường như đều mang nỗi niềm hối tiếc về một hình bóng và kỷ niệm nào đó ! Thấp thoáng trong màu xanh biêng biếc của loài Hoa Tầm Xuân này. Hoa tầm xuân đã trở thành một văn ảnh xinh đẹp trong thơ ca và trong đời sống tình cảm của nhân dân ta. Lại có những câu ca dao dí dỏm :
“ Nụ tầm xuân nở ra vàng rực.
Em đi lấy chồng anh bực lắm thay...
hoặc là:
Nụ tầm xuân nở ra thơm phức.
Em có chồng rồi anh tức lắm thay...“

Cứ như giọng điệu ấy thì hình như các tác giả không tin rằng Hoa Tầm Xuân trong ca dao là có thật. Rất có thể, cũng tương tự như “ Hoa Vông Vang “ trong tiểu thuyết của Đỗ Tốn thời “ Tự Lực Văn Đoàn “ hoặc như “ Lá Diêu Bông “ trong bài thơ của Hoàng Cầm, những hoa ấy, lá ấy đều chỉ là sản phẩm trong thế giới ảo của thơ ca lãng mạng. Phải chăng đây cũng chính là điều có nhà thơ đã từng viết :

Hoa tìm mùa xuân suốt đời không gặp.
Anh suốt đời chẳng gặp sắc tầm xuân...

Có điều Hoa Tầm Xuân là hoa gì, ra sao, ở đâu...? Thì hỏi mười người : Nhất là các bạn trẻ có đến bảy tám đều trả lời là không biết ! Những người nói là biết, thì mỗi người biết một thứ “ cây tầm xuân “ khác nhau. Truy cập vào đến hơn 20 trang hoa đủ thứ, kể cả hoa mai, hoa đào, hoa hồng... cũng đều chú thích bên dưới là Hoa Tầm Xuân.

“Tầm Xuân có hoa đẹp nên được trồng ở nhiều nơi để làm cảnh” Hoa Tầm Xuân tên khoa học là “Rosamultiflora thumb “, hoa năm cánh, có nhiều màu... Trong dân gian còn gọi là : Thích hoa, bạch tàn hoa, Thích mi, Tường vi, Dã tường vi, Thất tỉ muội, Thập tỉ muội... Các sản phẩm như: nước hoa hồng, sữa rửa mặt chiết xuất từ Hoa Tầm Xuân.

Có lần tôi hỏi một nghệ nhân chơi hoa cao tuổi người miền Bắc. Ông cụ trả lời: “ Cái hoa ấy thì vẫn có thật đấy chứ. Nhưng bây giờ đi khắp đầu non cuối biển chưa chắc đã tìm thấy. E rằng đã tuyệt chủng rồi “. Cũng may còn mấy câu ca dao chưa đến nỗi thất truyền. Mặc dầu ông cụ nói vậy nhưng không hiểu sao tôi vẫn cứ nuôi chút hy vọng miễn là hoa có thực.
.
Tra cứu một thuật ngữ y dược, tình cờ bắt gặp tấm hình chụp Hoa Tầm Xuân trong Cây thuốc và vị thuốc Việt Nam. Cây thuộc họ hoa hồng (Rosaceae), hoa năm cánh sắc màu xanh., rất coi trọng sự chính xác về nghiên cứu khoa học, nên tôi tin rằng hoa tầm xuân trong sách các vị thuốc trên chính là hoa tầm xuân trong ca dao.

Ngô Việt Sương

Tổng số bài gửi : 665 Join date : 10/12/2009

Để góp thêm phần bài viết của anh Ngô Việt Sương, tôi xin gởi thêm bài viết về Nụ Tầm Xuân của tác giả Cổ Giang sau đây:

Hoa Tầm Xuân 76A9E7829BAE4A879338566E2AC687DD

Hoa Tầm Xuân 76A9E7829BAE4A879338566E2AC687DD

NỤ TẦM XUÂN

Nhiều nơi trên đất Bắc gọi cây hoa hồng dây hay hồng leo là cây tầm xuân. Loại này, cây, lá, nụ, hoa, như thể hoa hồng. Thuộc họ hoa hồng. Có nơi dùng nó làm gốc để lai ghép các loại hoa hồng nhập nội. Cây hồng dây khác hoa hồng hay hoa hường hai điểm. Thứ nhất, không mọc thẳng đứng như các loại hoa hồng. Thân mềm hơn, mảnh hơn, leo thành giàn. Leo trên ban công, hoặc trùm lên bờ tường trước nhà. Thứ hai, chồi của hoa hồng dây thường đơm một chùm nụ, nở thành một chùm hoa. Các loại hoa hồng khác, mỗi chồi hoa chỉ đơm một nụ. Nụ hồng dây khi nở thành hoa có màu hồng nhạt, khác màu hoa tầm xuân trong ca dao:

Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân
Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc
Em có chồng anh tiếc lắm thay!

Bốn câu trên chia làm hai phần. Phần đầu, thể lục bát. Phần sau, thể song thất lục bát. Như là cấu trúc dưới đây:

Thương em, anh cũng muốn vô
Sợ truông nhà Hồ, sợ phá Tam Giang
Phá Tam Giang ngày rày đã cạn
Truông nhà Hồ, nội tán cấm nghiêm.

Cấu trúc này hiếm gặp trong ca dao dân ca Việt Nam. Ngược với song thất lục bát. Tạm gọi là cấu trúc lục bát song thất. Ca dao dân cao châu thổ sông Hồng, sông Mã, sông Chu, thường là lục bát. Hát ví Nghệ Tĩnh, cũng lục bát. Hát dặm, thể thơ năm chữ. Ca dao dân ca Bình Trị Thiên thường là song thất lục bát. Vậy thì, cấu trúc lục bát song thất của hai viện dẫn trên là ngẫu nhiên hay là thể loại tất nhiên. Trở lại với việc dẫn đầu, câu lục bát chỉ ra rằng, anh chàng nọ thuộc loại quảng canh tình yêu. Đã hái hoa bưởi, lại hái nụ tầm xuân. Dẫn đến kết thúc buồn, trong cõi tình chàng luôn là người đến muộn. Thuyền tình khó thả neo nơi bến bờ chung thuỷ. Gien này, di truyền và phát triển trong tình trường hiện đại:

Tình yêu như thể chơi đề
Đợi con độc đắc lại về trắng tay!

Từ Bình Định đến Bình Thuận có loại cây tầm xuân mọc ở bờ rào. Thân leo. Họ đậu. Sống dài năm. Lá như đậu Hà Lan. Quả như đậu cô ve. Nụ mọc so le từ nách lá. Khi mới nở, hoa mầu tím lam như hoa đậu ván tía. Gặp nơi đất tốt, nở ngày nắng đẹp, màu hoa xanh cánh trả. Tầm xuân ưa đất cát pha, dễ thoát nước. Chịu hạn giỏi hơn chịu úng. Như hoa giấy, càng nắng càng nhiều hoa. Càng nắng hoa càng tươi. Có thể tầm xuân trong ca dao thuộc loại cây này. Sự có mặt của nụ tầm xuân có thể ước đoán không gian của ca dao nói trên là miền cực nam Trung bộ. Theo dòng Nam tiến, thể loại thơ cấu trúc ngược với song thất lục bát từ châu Ô, châu Lý di chuyển vào đây. Nếu đi tiếp vào Nam bộ, biết đâu, sẽ có thêm điều kiện để nhận diện thể thơ lục bát song thất tiềm ẩn trong ca dao dân ca Việt Nam./.

Cổ Giang

Hoa Tầm Xuân Buitamxuan2

Tiêu đề: Re: Hoa Tầm Xuân Tue May 04, 2010 1:05 pm

Xin chân thành cảm ơn Tác giả Cổ Giang và Anh Song An Châu, Đã giúp cho kho tàng "Cổ văn" nói chúng và "Viêt văn" nói riêng thêm phong phú. Xin chúc Anh và DĐCTT luôn mạnh khỏe.

» CHÚC MỪNG XUÂN BÍNH THÂN
» Đông Tàn Xuân Tới & Xuân Tàn Hạ Tới
» CHÀO MỪNG XUÂN MỚI - NHẠC ẢNH MỪNG XUÂN
» Xuân Nơi Này Nhớ Xuân Xưa
» THƠ XUÂN