Latest topics | » Giọt buồn /THO ChinhNguyen/H.N.T. by chinh nguyen Sat Apr 27, 2024 7:15 am
» VINH BIET ANH SONG AN CHAU, Manager Blog CTT by chinh nguyen Sun Jan 28, 2024 8:29 am
» TIN BUON by chinh nguyen Fri Jan 26, 2024 4:06 pm
» Mừng Xuân Giáp Thìn 2024 by chinh nguyen Mon Jan 01, 2024 2:05 am
» Mừng Xuân Quí Mão 2023 by chinh nguyen Sun Feb 05, 2023 10:16 pm
» LA THU NGO/CN-HNT by chinh nguyen Sat Nov 05, 2022 8:00 pm
» Đời như chiếc lá thu phai by Lêkhoacử Mon Jan 27, 2020 8:26 am
» MẤY GIÒNG LƯU BÚT/CN-HNT by chinh nguyen Thu Sep 19, 2019 8:45 pm
» MƯA – BÌNH LONG by Ngô Việt Sương Fri Apr 13, 2018 6:51 pm
» HOÀI NIỆM TUỔI THƠ by TRẦN ĐỨC LAI Wed Mar 21, 2018 8:08 am
» Năm Gà Nói Chuyện Cà Kê by sơn trà Tue Jan 31, 2017 4:32 am
» CHÚC TẾT ĐINH DẬU - Ban Diều Hành CTT by Song an Châu Mon Jan 23, 2017 8:13 am
» Tin mới by chinh nguyen Tue Jan 10, 2017 4:31 pm
» BếnMong(NCali)/MộngẢo(ChNg) by chinh nguyen Sun Jan 08, 2017 10:29 pm
» THƠ NÓI LÁI CỦA ĐẠI GIA by sơn trà Thu Jan 05, 2017 7:40 am
» MONG NGƯỜI VÁ LẠI TÌNH TÔI - Song An Châu by Song an Châu Tue Jan 03, 2017 5:39 pm
» GỌI THẦM - Tùy bút Song An Châu by Song an Châu Mon Dec 26, 2016 7:23 am
» Hai Đêm Giáng-sinh by chinh nguyen Tue Dec 20, 2016 5:47 pm
» Nhà thơ đứng chợ by chinh nguyen Sat Dec 10, 2016 4:31 pm
» XIN TẠ ƠN(2016) by chinh nguyen Tue Nov 22, 2016 5:05 am
» Mùa Thu bất tận/ChNg by chinh nguyen Mon Nov 07, 2016 10:55 pm
» Tình Thu Trao Đi/ChNg by chinh nguyen Fri Nov 04, 2016 7:27 am
» TÌNH HỌC TRÒ by Lêkhoacử Fri Oct 28, 2016 10:33 pm
» VỀ HƯU - Tùy bút Song An Châu by Song an Châu Mon Oct 17, 2016 3:06 am
» ĐÀN CHIM XA XỨ - Song An Châu by Song an Châu Wed Oct 12, 2016 7:31 pm
|
May 2024 | Mon | Tue | Wed | Thu | Fri | Sat | Sun |
---|
| | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | | | Calendar |
|
| | Nguyên Tắc Họa Thơ Đường | |
| | Tác giả | Thông điệp |
---|
sơn trà
Tổng số bài gửi : 221 Join date : 01/01/2010
| Tiêu đề: Nguyên Tắc Họa Thơ Đường Sun Jan 29, 2012 6:15 am | |
| Các Nguyên Tắc Trong Họa Thơ Đường Luật
Làm thơ Đường luật đã khó, nhưng họa thơ Đường thì càng khó hơn. Nếu bạn đã biết làm thơ tự do tất nhiên cũng biết vài bài thơ Đường luật, đôi khi sáng tác chưa xuất sắc, nhưng cũng phải biết “luật chơi”. Cũng giống như người mê thể thao,tất nhiên họ rất rành về luật của môn thể thao đó nên khi xem những trận đấu gay cấn thì không bỏ trận nào.Để khi thưởng lãm thơ Đường thì hiểu được cái ẩn tàng, cái huyền bí thâm sâu trong từng chữ từng câu, gói gọn trong 28 chữ như thư tứ tuyệt, hay 56 chữ như thơ bát cú. Lúc đầu thấy nhiều điều rắc rối, nhưng khi biết rành nhiều người nghiện xướng họa Thơ Đường, và chỉ có thơ Đường mới có những nguyên tắc trong xướng họa. Nhiều người chỉ có một bài thơ mà nỗi tiếng muôn đời như bài Thuật Hoài của Đặng Dung chẳng hạn. Luật thơ và họa thơ đã có nhiều người viết. Tôi cũng là người ít sáng tác và họa thơ Đường, nguyên tắc (luật ) đặt ra từ thời Đường. đã có nhiều người viết, tôi cố gắng trình bày ngắn gọn dễ hiểu, để ai có quan tâm cóthể đọc qua 1 lần là họa được thơ Đường. Có 2 thể thức họa thơ Đường luật là: Họa Hạn Vận và Họa Phóng Vận.
1/ HỌA HẠN VẬN: Thường thì ra trong các cuộc thi thơ, ngày nay không còn phổ biến. Tuy nhiên tôi cũng trình bày sơ qua: Người ta cho chủ đề bài thơ và cho 5 vần bắt buột, rồi người họa theo đó sáng tác. Thí dụ: Cuộc thi thơ do học giả Phan Kế Bính tổ chức như sau: a.Đầu đề (nội dung) là:
Trống treo ai dám đánh thùng Bậu không ai dám dở mùng chun vô b.
Năm vần hạn định theo thứ tự là: xô - cô - vô - ô - rô.
Bài thơ đạt giải nhất như sau:
Nào phải là ai dám giục xô Thuận tình trước hết tự nơi cô Có cho mới dám trao dùi đánh Không hẹn nào ai đẩy cửa vô Mảng sướng kể gì thân lễ nghĩa Ham vui quên hết chuyện dâm ô Thói hư thuần thước xưa còn lạc Đừng học làm chi gióng nhảy rô
2/ HỌA PHÓNG VẬN Họa Phóng Vận là phỏng theo vần của bài xướng để họa lại mà các vần trong bài họa phải theo y như các vần trong bài xướng, còn ý nghĩa thì hoặc phụ theo cho rộng thêm, hoặc trái hẳn lại (phản đề). Hoặc dùng một đề tài khác để họa.
Họa phóng vận còn chia ra 4 hình thức là: Họa Nguyên Vận, Họa Đảo Vận, Họa Hoán Vận và Hoạ Tá Vận. a. Họa Nguyên Vận: là họa đúng 5 vần của bài xướng và hạ vần cũng đúng y theo thứ tự như cách hạ vần của bài xướng. Trong cách họa nguyên vận thường thì có bao hàm họa ý (hoặc đối ý) và đối luật với bài xướng. Nếu không đối luật được thì cũng có thể họa cùng luật. b. Họa Đảo Vận: là họa ngược thứ tự của 5 vần từ dưới lên trên, thay vì họa nguyên vận là họa từ trên xuống còn họa đảo vận là họa từ dưới lên. c. Họa Hoán Vận: là thay đổi thứ tự vị trí các vần của bài xướng tùy theo ý người họa, sắp xếp lại sao cho vần điệu nghe êm tai hơn cách sắp xếp của bài xướng. d. Họa Tá Vận: Tá vận là mượn vần. Họa tá vận là bài họa chỉ mượn 5 vần của bài xướng để làm một bài khác mà nội dung hoàn toàn không liên quan gì đến bài xướng cả. Cách họa này ngày nay hầu hết được người ta làm rất nhiều vì dễ làm. NGUYÊN TẮC QUAN TRỌNG: Trong thể thức Họa Vận, không được dùng trùng từ thứ 6 trong các câu có vần của bài xướng. Tức là không được dùng lại từ đứng trước của 5 vần bài xướng. Nói dễ hiểu là không được dùng lại chữ thứ 6 ở các câu 1-2-4-6-8 của bài xướng. Càng tránh dùng trùng từ trong toàn bài của bài xướng càng tốt, ngoại trừ những từ đặc biệt không thể tránh được. Hoạ Thơ bao gồm 2 phần chính quan trọng sau đây: Đã có một bài thơ sẵn trước gọi là Bài Xướng. Bài xướng có thể chọn 1 bài đã có sẵn từ xưa, từ trước, hoặc 1 bài do 1 người khác làm trước “thách đố” cho người khác đáp lại. Người đáp lại thì bài reply đó gọi là Bài Họa. Bài họa phải có ít nhất 3 yếu tố quan trọng sau đây: 1. Họa vần: 5 vần tức là 5 chữ cuối của các câu 1-2-4-6-8 mà người xướng đã ra như thế nào thì người họa phải theo đúng y chang 5 vần đó, không được vì bí hay kẹt mà sửa đổi. Chỉ cần sai 1 trong vần kể trên thì bài họa coi như bị hỏng, và như vậy gọi là bị Xuất Vận nghĩa là bị ra khỏi vần đã hạn định cho mình, dĩ nhiên bài họa đó bị Fail.2. Bài xướng nói lên ý (main idea) gì thì bài họa cũng phải nói lên ý đó hoặc tán rộng nghĩa ra thêm.3. Bài xướng gieo luật gì thì bài họa phải đối lại luật đó (trong xướng họa có hàm nghĩa đối đáp). Thí dụ bài xướng luật trắc thì bài họa phải luật bằng và ngược lại.4. Ngoài ra bài họa có thể đối ý lại bài xướng, thí dụ bài xướng khen 1 vấn đề gì thì bài họa có thể chê vấn đề đó (gọi là phản đề, nhưng không bắt buộc) Hoặc bài họa có thể tá vận ( chỉ mượn vần) còn nội dung bài thơ theo một chủ đề khác.Tóm lại 3 yếu tố 1-2-3 là cần thiết cho 1 bài họa xuất sắc.Sau đây là một thí dụ về xướng họa điển hình để làm mẫu. Hai bài này nổi tiếng trong văn học Việt Nam. Bài Xướng:
TÔN PHU NHÂN QUI THỤC (của Tôn Thọ Tường)
Cật ngựa thanh gươm vẹn chữ tòng Ngàn thu rạng tiết gái Giang Đông Lìa Ngô bịn rịn chòm mây bạc Về Hán trau tria mảnh má hồng Son phấn thà cam dày gió bụi Đá vàng chi để thẹn non sông Ai về nhắn với Châu Công Cẩn Thà mất lòng anh được bụng chồng
Bài Họa:
TÔN PHU NHÂN QUI THỤC (của Phan Văn Trị)
Cài trâm sửa áo vẹn câu tòng Mặt ngả trời chiều biệt cõi Đông Ngút tỏa trời Ngô ùn sắc trắng Duyên về đất Thục đượm màu hồng Hai vai tơ tóc bền trời đất Một gánh cương thường nặng núi sông Anh hỡi Tôn Quyền anh có biết Trai ngay thờ chúa gái thờ chồng.
Tôi không muốn chép nhiều bài thơ để minh họa, nếu các bạn chưa họa thơ đường thì cứ họa, đừng sợ sai luật, văn ôn võ luyện là như vậy. Trang Chân Trời Tím đang có trang họa thơ Đường và tứ tuyệt. Sau khi có bài xướng, người làm thơ họa sáng tác một bài khác, dùng lại đúng năm chữ vần của bài thơ xướng, với điều kiện chỉ dùng chữ cuối, không được dùng chữ kế cuối.
Nếu dùng lại chữ kế cuối là phạm nguyên tắc “khắc lục”, là lỗi cấm kỵ trong họa vần thơ Đường luật. Tuy nhiên “ xuất đối dị đối đối nan” nếu như không tìm được từ mới ( chữ thứ 6) trong các câu gieo vần 1,2,4,6,8 thì phải lặp lại người xướng đành : “ khắc lục” vậy. Tôi nghĩ người ra bài xướng nếu gieo vần lắt léo khó họa cũng nên có thêm 1 bài họa để đáp lời theo Mạc Đĩnh Chi dạy: “ thử tiên sinh tiên đối” ( mời tiên sinh đối trước) Sơn Trà Viết trong ngày đầu năm Nhâm Thìn 2012
| |
| | | | Nguyên Tắc Họa Thơ Đường | |
|
Trang 1 trong tổng số 1 trang | |
Similar topics | |
|
| Permissions in this forum: | Bạn không có quyền trả lời bài viết
| |
| |
| |